-
1 erigo
ērigo, rēxī, rēctum, ere [ e + rego ]1) ставить прямо, поднимать, водружать ( mālum C); придавать прямое (стоячее) положение ( natura hominem erexit C)e. oculos C или vultus Pt — поднимать глазаe. scalas ad moenia L — приставлять лестницы к стенеe. tenebras T — окутываться мраком2) вести вверх (agmen in adversum clivum L)e. se или erigi — подниматься ( fumus erigitur V)3) возводить, воздвигать, строить (turrim Cs; aram J; pontem QC; pyram V)4) ободрять, воодушевлять ( animos militum L)e. animum или e. se C etc. — воспрянуть духом, ободритьсяe. mentem (aures) C etc. — насторожиться, напрячь внимание, сделаться внимательнымe. animum ad audiendum C — внимательно вслушиваться5) разжигать, возбуждать ( iras Sil) -
2 erigo
ē-rigo, rēxī, rēctum, ere (ex u. rego), in die Höhe richten, aufrichten, I) eig.: A) im allg.: malum (Mast), Cic.: scalas ad moenia, Liv.: natura hominem erexit, hat aufrecht gebildet, Cic.: oculos, ausschlagen, Cic.: aures, Cic. u. Sen.: aures in alqm, Augustin. – dah. se erigere, sich aufrichten, sich erheben, Cic. u.a.: u. so medial erigi in digitos, auf die Zehen treten, Quint.: protinus in pedes suos, (v. neugeborenen Kinde), Lact.: pisces erecti, nicht flach liegende, Col. – B) insbes.: 1) die Höhe hinaufführen, d.i. a) eine Örtl. die Höhe hinauf anlegen, donec erecta in arcem via est, Liv. – dah. medial v. Örtl., sich erheben, insula Sicanium iuxta latus erigitur, Verg.: petra in metae modum erecta est, Curt. – b) ein Gebäude usw. in die Höhe aufführen, aufrichten, turrem, Caes.: pyram, Verg.: castra, Tac.: villas, aras, Iuven.: montes, Lact.: pontem, aufführen, schlagen, Curt.: aras e saxo, Curt. Vgl. Mützell Curt. 4, 3 (13), 8. p. 209 sq. Heinrich Iuven. 1, 94. – 2) als milit. t. t., eine Mannschaft nach einer Höhe sich hinaufziehen lassen, hinaufrücken lassen, agmen in adversum clivum, in adversum collem, in tumulum, Liv.: aciem in collem, Liv. u. Tac. Vgl. Drak. Liv. 10, 26, 8. – II) übtr.: A) im allg., aufrichten, erheben, mentes auresque, Cic.: animum ad audiendum, Cic.: u. so bl. auditor erigatur, werde aufmerksam gemacht, Cic.: exspectatione certaminis senatum, auf einen Streit gespannt machen, Liv.: aculeos severitatis in rem, richten, Cic. – se er., sich emporrichten, sich erheben, Cic. – B) insbes., aufrichten, erwecken, ermutigen (Ggstz. frangere), animum, Cic.: animos ad spem (bei der H.) adventus eius, Curt.: spem, fiduciam, Curt.: alqm, Cic.: alqm m. ad u. Akk. (s. Mützell Curt. 4, 1 [5], 28), alqm ad eam spem, Flor., ad spem et fiduciam, Curt.: alqm ad spem belli, Tac.: u. so er. se, sich aufrichten, -ermutigen, sich ermannen, sich aufraffen, Cic. u.a.: er. se ad spem libertatis, Iustin.: er. se in spem legis, neue Hoffnung für jenes Gesetz fassen, Liv.: u. so Passiv medial, erigimur, wir beruhigten uns, Hor. sat. 2, 8, 58 (dazu Fritzsche): erigor, ich ermanne mich, Ov. met. 13, 234: populum Romanum ad spem recuperandae libertatis erectum (esse), Cic. Phil. 3, 32: erigi ad spem imperii Graeciae, Iustin. 6, 4, 4: erectis exspectatione patribus, Liv. 29, 15, 2: ad od. in spem erectus, Tac. ann. 2, 71; hist. 2, 74: u. liberius dolor erigi coepit, gewann mehr Mut, sich laut zu äußern, Curt. 9, 3 (11), 2. – /vulg. Perf.-Form eregit, Itala (Weing.) Dan. 10, 10.
-
3 erigo
ē-rigo, rēxī, rēctum, ere (ex u. rego), in die Höhe richten, aufrichten, I) eig.: A) im allg.: malum (Mast), Cic.: scalas ad moenia, Liv.: natura hominem erexit, hat aufrecht gebildet, Cic.: oculos, ausschlagen, Cic.: aures, Cic. u. Sen.: aures in alqm, Augustin. – dah. se erigere, sich aufrichten, sich erheben, Cic. u.a.: u. so medial erigi in digitos, auf die Zehen treten, Quint.: protinus in pedes suos, (v. neugeborenen Kinde), Lact.: pisces erecti, nicht flach liegende, Col. – B) insbes.: 1) die Höhe hinaufführen, d.i. a) eine Örtl. die Höhe hinauf anlegen, donec erecta in arcem via est, Liv. – dah. medial v. Örtl., sich erheben, insula Sicanium iuxta latus erigitur, Verg.: petra in metae modum erecta est, Curt. – b) ein Gebäude usw. in die Höhe aufführen, aufrichten, turrem, Caes.: pyram, Verg.: castra, Tac.: villas, aras, Iuven.: montes, Lact.: pontem, aufführen, schlagen, Curt.: aras e saxo, Curt. Vgl. Mützell Curt. 4, 3 (13), 8. p. 209 sq. Heinrich Iuven. 1, 94. – 2) als milit. t. t., eine Mannschaft nach einer Höhe sich hinaufziehen lassen, hinaufrücken lassen, agmen in adversum clivum, in adversum collem, in tumulum, Liv.: aciem in collem, Liv. u. Tac. Vgl. Drak. Liv. 10, 26, 8. – II) übtr.: A) im allg., aufrichten, erheben, mentes auresque, Cic.: animum ad audiendum, Cic.: u. so bl. auditor erigatur, werde aufmerksam gemacht, Cic.:————exspectatione certaminis senatum, auf einen Streit gespannt machen, Liv.: aculeos severitatis in rem, richten, Cic. – se er., sich emporrichten, sich erheben, Cic. – B) insbes., aufrichten, erwecken, ermutigen (Ggstz. frangere), animum, Cic.: animos ad spem (bei der H.) adventus eius, Curt.: spem, fiduciam, Curt.: alqm, Cic.: alqm m. ad u. Akk. (s. Mützell Curt. 4, 1 [5], 28), alqm ad eam spem, Flor., ad spem et fiduciam, Curt.: alqm ad spem belli, Tac.: u. so er. se, sich aufrichten, -ermutigen, sich ermannen, sich aufraffen, Cic. u.a.: er. se ad spem libertatis, Iustin.: er. se in spem legis, neue Hoffnung für jenes Gesetz fassen, Liv.: u. so Passiv medial, erigimur, wir beruhigten uns, Hor. sat. 2, 8, 58 (dazu Fritzsche): erigor, ich ermanne mich, Ov. met. 13, 234: populum Romanum ad spem recuperandae libertatis erectum (esse), Cic. Phil. 3, 32: erigi ad spem imperii Graeciae, Iustin. 6, 4, 4: erectis exspectatione patribus, Liv. 29, 15, 2: ad od. in spem erectus, Tac. ann. 2, 71; hist. 2, 74: u. liberius dolor erigi coepit, gewann mehr Mut, sich laut zu äußern, Curt. 9, 3 (11), 2. – ⇒vulg. Perf.-Form eregit, Itala (Weing.) Dan. 10, 10. -
4 erigo
I.Lit.A.In gen.:b.rubrum jubar,
Lucr. 4, 404:caput,
id. 5, 1208:ar borem (with extollere),
Cic. Fin. 5, 14, 39:hominem,
to form erect, id. Leg. 1, 9, 26:os,
id. ib. 3, 85;jacentem,
Curt. 7, 3, 17:hastas,
Liv. 1, 27, 8; 33, 10:digitum,
Quint. 11, 3, 120:manus ad tectum,
id. 11, 3, 118; cf.:scalas ad moenia,
Liv. 32, 14:agmen in adversum clivum,
to lead up, id. 9, 31 fin.: cf. id. 3, 18; 9, 43; 10, 26; Tac. Agr. 36:aciem in collem,
id. H. 4, 71:oculos,
i. e. to raise. Cic. Sest. 31, 68.—With se, [p. 656] or (more freq., esp. since the Aug. per.) mid., to set one's self up, to rise:B.connituntur (pueri), ut sese erigant,
Cic. Fin. 5, 15, 42; so,sese aut sublevare (Alces),
Caes. B. G. 6, 27, 2:statura breves in digitos eriguntur,
i. e. raise themselves on tiptoe, Quint. 2, 3, 8; cf.:in ungues,
id. 11, 3, 120:in armos (equus),
Stat. Th. 6, 502:in auras,
Ov. M. 3, 43; 15, 512:sub auras,
Verg. A. 8, 25:ad sidera (fumus),
id. ib. 9, 214 et saep.— Said of rising ground, Verg. A. 8, 417; Tac. G. 46; cf. under P. a.—In partic.1.To build, construct, erect (rarely):2.turres,
Caes. B. C. 1, 26, 1:saxeas turres,
Flor. 3, 2 fin.:quis totidem erexit villas,
Juv. 1, 94. —Milit. t. t., to cause to halt, stop, because of the erect posture assumed:II.Albanus erigit totam aciem,
Liv. 1, 27, 6.—Trop.A.In gen., to arouse, excite:B.erigite mentes auresque vestras et me attendite,
Cic. Sull. 11, 33; cf.aures (with animum attendere),
id. Verr. 2, 1, 10:animos ad audiendum,
id. Ac. 2, 4, 10:cum res relata exspectatione certaminis senatum erexisset,
had aroused, excited, Liv. 37, 1; cf. under P.a. B. 2.:aculeos severitatis in rem, etc.,
Cic. Cael. 12, 29:libertas malis oppressa civilibus extollere jam caput et aliquando se erigere debebat,
id. Planc. 13 fin.:paululum se erexit et addidit historiae majorem sonum vocis,
id. de Or. 2, 12 fin. —In partic., to raise up, cheer up, encourage:A.erigebat animum jam demissum et oppressum Oppianicus,
Cic. Clu. 21, 58; cf. id. ib. 70, 200; id. Att. 1, 16, 9:spem,
Tac. H. 4, 71:illam tu provinciam afflictam et perditam erexisti atque recreasti,
id. Verr. 2, 3, 91; cf.: rempublicam, Pompeius ap. Cic. Att. 8, 12, C fin.:rempublicam ex tam gravi casu,
Liv. 6, 2, 1:multos populos ad cupidinem novae fortunae,
id. 21, 19:Germanos ad spem belli, Caesarem ad coercendum,
Tac. A. 2, 25; cf. id. ib. 2, 71; Flor. 3, 18, 3:Lusitanos,
id. 2, 17, 15:fiduciam Pori,
Curt. 8, 13, 16:animos ad spem,
id. 4, 7, 1 et saep.:non dubito quin tuis litteris se magis etiam erexerit ab omnique sollicitudine abstraxerit,
Cic. Deiot. 14; so,se,
id. Brut. 3, 12; id. Agr. 2, 32, 87; id. Q. Fr. 1, 1, 1; 1, 3, 5; cf.:se in spem,
Liv. 3, 1, 2:se ad spem libertatis,
Just. 11, 1, 2:se ad imitationem,
Quint. 2, 3, 10.—Mid., Just. 6, 4, 4; 23, 1, 14; Tac. H. 2, 74 fin.; id. A. 2, 71.—Hence, ērectus, a, um, P. a., set up; upright; elevated, lofty.Prop.:B.primum eos (homines) humo excitatos celsos et erectos constituit,
Cic. N. D. 2, 56; cf.:erectus et celsus status,
ib. Or. 18, 59:incessus,
Tac. H. 1, 53:vultus,
Ov. M. 1, 86; and in the comp.:coxae,
Cels. 7, 16:viriditas culmo geniculato,
Cic. de Sen. 15:prorae,
Caes. B. G. 3, 13, 2; cf.:petra in metae modum,
Curt. 8, 11; and in the comp., Claud. Idyll. 6, 11.— Sup., Jul. Valer. Res Gest. Alex. M. 1, 31.—Trop.1.Elevated, lofty, noble:b. 2.celsus et erectus et ea quae homini accidere possunt omnia parva ducens,
Cic. Tusc. 5, 14, 42; cf.animus (with magnus),
id. Deiot. 13, 36; in the comp.:erectior homo,
id. Off. 1, 30:habet mens nostra natura sublime quiddam et erectum et impatiens superioris,
Quint. 11, 1, 16; cf. Tac. Agr. 4.—Intent, attentive, on the stretch:3.judices,
Cic. Brut. 54, 200; cf.:suspensique (Horatii),
Liv. 1, 25:plebs, civitas exspectatione,
id. 2, 54; 3, 47:vos ad libertatem recuperandam (with ardentes),
Cic. Phil. 4, 5:mens circa studia,
Quint. 1, 3, 10:studium in legendo,
Cic. Fam. 5, 12, 5:multitudo,
Tac. H. 4, 81; cf.:erecta in Othonem studia,
lively sympathies, id. ib. 2, 11.— Comp.:ad agendum erectiores,
Quint. 9, 4, 12.—Animated, encouraged, resolute:legiones nostrae in eum saepe locum profectae alacri animo et erecto, unde, etc.,
Cic. de Sen. 20, 75:nunc vero multo sum erectior,
id. Phil. 4, 1, 2:erectis animis,
Tac. A. 3, 7.— Adv.: ērectē (acc. to B. 3.), boldly, courageously (late Lat.); in the comp.:judicare,
Gell. 7, 3 fin.:loqui,
Amm. 15, 5.
Перевод: с латинского на все языки
со всех языков на латинский- Со всех языков на:
- Латинский
- С латинского на:
- Все языки
- Английский
- Немецкий
- Русский